Nhà thờ họ – nơi thờ cúng tổ tiên thể hiện truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam
Nhà thờ họ là gì?
Nhà thờ họ hay còn gọi là từ đường là một ngôi nhà dành riêng cho việc thờ cúng tổ tiên của một dòng họ hay từng chi họ tính theo phụ hệ (dòng của cha). Nhà thờ họ phổ biến trong văn hóa người Việt tại khu đồng bằng và trung du Bắc Bộ và Trung Bộ. Nhà thờ họ có ý nghĩa văn hóa tinh thần rất lớn, Hằng năm, ngày lễ giỗ tổ tiên tại nhà thờ họ là dịp hội họp lớn nhất của tộc họ, nó đồng thời cũng là dịp để đại bộ phận có xu hướng khuếch đại quan hệ họ hàng”, nối lại mối quan hệ lỏng lẻo.Thông thường một nhà thờ họ điển hình là một ngôi nhà hình chữ nhật nằm ngang với hai mái trước và sau theo kiểu thu hồi bít đốc (hồ văn), mái ngói đỏ, quy mô công trình thường là từ 3 đến 5 gian. Diện tích của nhà thờ họ phổ biến nhất là 5.71 × 8.55m.
Vai trò của nhà thờ họ
Nhà thờ họ đối với mỗi gia tộc luôn là nơi vô cùng linh thiêng, lưu trữ gia phả, văn tự cổ, bài vị, bàn thờ cùng những điển tích về dòng họ. Đây có thể xem là một nhà thờ thu nhỏ của một dòng họ bởi nơi đây lưu trữ rất nhiều thông tin của dòng họ từ xưa đến nay. Nhà thờ được thiết kế vô cùng tinh tế với một sự sắp xếp rõ ràng giúp con cháu cũng như người ngoài cũng có thể hiểu về lịch sử dòng tộc bạn.
Đây có thể coi là nơi giúp con cháu hiểu hơn về cha ông mình từ xưa đến nay. Nơi mà, vào ngày giỗ, con cháu về tụ họp đông đủ tại nhà thờ, thắp hương tưởng nhớ những người đã khuất. Vì thế, nhà thờ họ có ý nghĩa văn hóa tinh thần rất lớn, vì vừa là nơi tiến hành nghi lễ truyền thống để con cháu thể hiện lòng biết ơn các bậc sinh thành, vừa là nơi các thành viên họ tộc gặp gỡ, quây quần bên nhau.
Những giá trị ý nghĩa truyền thống từ nhà thờ họ
Chúng ta cần phải hiểu đúng đắn về mục đích của việc xây dựng nhà thờ không phải chỉ để ngắm nhìn, khoe khoang với thiên hạ, hay để tổ chức tiệc tùng linh đình mà tạo nên công trình mang dấu ấn tốt đẹp về nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, nhắc nhở con cháu giữ gìn, phát huy những giá trị truyền thống đạo lý, gia phong tốt đẹp của tổ tiên ông bà truyền lại:
- Đó là truyền thống uống nước nhớ nguồn, nhân hậu thủy chung.
- Đó là lòng yêu nước nồng nàn, ý chí quật cường chống giặc ngoại xâm, làm cho dân giàu nước mạnh.
- Đó là tình đoàn kết sắc son, ý chí cộng đồng trong xã hội, biết gạt bỏ những cái nhỏ nhen tầm thường trong quá khứ và trong cuộc sống hằng ngày để giữ lấy cái nghĩa tình cao đẹp trong gia đình họ tộc, trong cộng đồng xã hội.
- Đó là lòng nhân ái bao dung, thương người như thể thương thân, giúp nhau xóa đói giảm nghèo, giúp nhau khi ốm đau hoạn nạn.
Hướng và thế đất trong phong thủy nhà thờ họ
Về mặt phong thủy, có hai yếu tố luôn được quan tâm khi chọn đất xây dựng nhà thờ họ là hướng đất và thế đất.
- Hướng đất:Thông thường hướng được chọn để xây nhà thờ họ là hướng Nam do đây là hướng “hè mát, đông ấm”, theo đạo Phật thì đây là hướng gắn với điều thiện và hạnh phúc còn theo Nho giáo thì đây là hướng của thánh nhân: “Thánh nhân Nam diện nhi thính thiên hạ” (Thánh nhân quay mặt về Nam nghe lời tâu của thiên hạ). Người Việt coi tổ tiên của mình như những thánh nhân luôn theo dõi và phù hộ độ trì cho con cháu nên nhà ở cũng thường quay về hướng Nam. Việc chọn hướng và thế đất cũng có liên hệ với nhau bởi nếu chọn hướng Nam mà lại ở thế đất xấu thì cũng có thể thay đổi hướng khác để xây nhà thờ họ
- Thế đất: Ngoài hướng đất thì thế đất cũng là một yếu tố quan trọng để lựa chọn khi xây dựng nhà thờ họ. Thế đất tự nhiên được coi là đẹp khi xây dựng trên một mảnh đất có thế “tọa sơn hướng thủy” có nghĩa là phía sau phải có núi, phía trước phải có nước là điều tốt nhất. Ngoài ra nhà thờ họ nên được xây dựng đảm bảo nền đất ở phía sau phải cao hơn nền ở phía trước, nên bên trái cao hơn nên bên phải. Khi thế đất tự nhiên không sẵn có các yếu tố cần thiết cần có đó, người xưa có thể khắc phục bằng cách đào hồ, ao, giếng nước làm điểm tụ thủy; xây bình phong, non bộ làm án; đắp đất trồng cây tạo thế tay ngai…
Ngoài những yếu tố hướng đất và thế đất chúng ta có thể thay đổi thì một yếu tố quan trọng khác chúng ta cũng cần phải tuân theo đó là các phân kim tốt trên la bàn. Đây là những yếu tố hàng đầu để đón được nhiều sinh khí, tài lộc nhất. Hiện nay có một số dòng họ người ta thường xem hướng Bát trạch theo tuổi của người trưởng họ hoặc người lớn tuổi nhất trong dòng họ đó bạn có thể tham khảo
Tổng hợp mẫu nhà thờ họ
Nhà thờ họ 1 gian
Nhà thờ họ 1 gian là kiểu nhà thờ được xây dựng trên những lô đất có diện tích nhỏ hẹp, phù hợp với những gia đình và dòng họ hạn chế về điều kiện kinh tế và được xây dựng theo hình chữ “Nhất”. Hai cột lửa phía trước nhà thờ họ được chạm khắc câu đối chữ Hán đẹp mắt. Thiết kế nhà 2 mái lợp ngói đỏ truyền thống. Mái nhà chạm khắc hình rồng và mặt trời tinh tế. Nhà có 2 ô cửa sổ giúp tăng sự thoáng khí cho ngôi nhà. Điểm đặc biệt của nhà thờ họ đẹp này là sự kết hợp giữa nét truyền thống và hiện đại thể hiện qua phần cửa gỗ kết hợp kính của nhà thờ họ.




Nhà thờ họ 3 gian
Các kiểu nhà thờ họ đẹp hiện nay đều mang ý nghĩa lưu giữ cội nguồn của dòng họ. Chính vì vậy những mẫu nhà thờ tổ tiên được thiết kế mang đậm phong cách kiến trúc tâm linh.
Hiện nay, có rất nhiều mẫu nhà thờ họ 3 gian độc đáo và đẹp mắt như mẫu nhà thờ họ bê tông giả gỗ, bê tông cốt thép, mẫu nhà thờ họ kết hợp nhà ở, mẫu nhà thờ họ bằng gỗ mái bằng, mái cong, mái thái, mái đao, mái bằng nhằm đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ của mỗi người.


Ngay dưới đây sẽ là loạt mẫu nhà thờ họ ba gian đẹp hút mắt, đảm bảo được cả tính thẩm mỹ lẫn phong thủy, giúp bạn có thêm ý tưởng để thiết kế mẫu nhà thờ 3 gian đẹp nhất cho mình.


Nhà thờ họ 2 tầng
Các mẫu nhà thờ từ đường 2 tầng đẹp hiện nay được nhiều người ưa chuộng và đang là xu hướng cho những năm gần đây. Mẫu nhà từ đường đẹp 2 tầng thuận tiện ở việc phân chia chức năng từng tầng, tầng 1 sẽ dành làm không gian sinh hoạt chung cho con cháu của dòng họ, còn không gian tầng 2 chuyên dành cho việc thờ cúng dòng họ nhằm thể hiện sự tôn kính và trang nghiêm nhất.
Dưới đây sẽ là một số mẫu nhà thờ họ miền bắc, mẫu nhà thờ đơn giản 2 tầng đẹp đậm nét truyền thống được chúng tôi sưu tầm, giúp bạn tham khảo và có thêm ý tưởng cho việc thiết kế các mẫu nhà thờ tộc đẹp hai tầng cho riêng mình.




Nhà thờ họ 8 mái
Nhà thờ họ được xây dựng trên diện tích nhỏ hay diện tích lớn cũng đều là những công trình kiến trúc tâm linh của người Việt chúng ta. Chính vì vậy việc thiết kế và xây dựng nhà thờ dòng họ đẹp cần phải được lựa chọn kỹ lưỡng sao cho đúng công năng, kết cấu chuẩn mực và hợp phong thủy để có những ảnh hưởng tốt tới sự thành công của con cháu đời sau.
Ngoài các mẫu nhà thờ họ đơn giản 2 mái, 4 mái truyền thống thì việc xây dựng nhà thờ họ 8 mái đang được khá nhiều sự quan tâm đặc biệt. Nhà thờ họ 8 mái là một kiểu biến tấu từ mẫu nhà thờ họ 4 mái mang nét đẹp truyền thống, cổ kính và sang trọng riêng biệt.


Phân loại kiến trúc nhà thờ họ
Kiến trúc nhà thờ họ được phân thành 2 loại: Nhà thờ họ thời xưa và nhà thờ họ thời nay.
Các công trình nhà thờ họ thời xưa chúng ta thấy chủ yếu là xây bằng những vật liệu rất đơn giản, tự nhiên như gỗ, đất đá, lợp lá…Và gần hơn nữa là lợp ngói, tuy nhiên những vật liệu đơn giản đó khi trải qua sự tàn phá lịch sử sẽ không thể trụ vững đến ngày nay hoặc đã được tôn tạo lại từ lâu. Kiến trúc nhà thờ họ ngày xưa chủ yếu làm bằng vật liệu tự nhiên, đơn giản gần gũi với thiên nhiên như đá, gỗ.
Còn nhà thờ họ ngày nay thì hầu hết được xây dựng bằng bê tông cốt thép giả gỗ do giá thành vừa rẻ vừa bền, rẻ hơn nhiều so với sử dụng gỗ truyền thống. Nhà thờ họ thường ít được đầu tư lớn (do sở hữu cá nhân của từng dòng họ) nên thường ến trúc đơn giản, nhỏ bé chứ không rộng lớn, hoành tráng như những công trình tín ngưỡng công cộng. Trong Nhà thờ họ, các ban thờ thường bố trí theo chiều ngang: Ban thờ vị tổ cao nhất bao giờ cũng được đặt tại gian chính giữa, bàn thờ các vị tổ thấp hơn được bài trí đăng đối ở các gian hai bên.
Một nguyên tắc cơ bản luôn luôn phải tuân thủ trong bố cục nhà thờ họ là nguyên tắc đăng đối qua trục thần đạo (trục tưởng tượng đi qua chính giữ nhà thờ). Nguyên tắc đăng đối này bao trùm trong toàn bộ đồ án thiết kế nhà thờ họ: từ hình khối kiến trúc, trang trí trên kiến trúc, sắp xếp các bàn thờ, bài trí nội thất đến bố trí sân vườn cảnh quan phía trước…
Trang trí trên kiến trúc nhà thờ họ rất ít dùng hình tượng rồng mà hay sử dụng các hình tượng thuần túy mang tính trang trí (như hình hoa lá, hình kỷ hà…), hoặc các biểu tượng thiêng liêng (như hình vân xoắn, hình đao mác…). Mặc dù vậy, một số nhà thờ của những dòng họ có người làm quan cũng trang trí hình rồng trên kiến trúc, nhưng rất hạn chế và các hình rồng này thường được cách điệu, biến tấu đi (trúc hóa rồng, mai hóa rồng, mây hóa rồng, lá hóa rồng, cá hóa rồng…).
Sở dĩ có đặc điểm này là do các nhà thờ họ truyền thống còn tồn tại đến nay chỉ có niên đại xây dựng từ cuối thế kỷ XVII tới đầu thế kỷ XX, khi mà Nho giáo đã ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân Việt. Theo quan niệm của Nho giáo thì rồng là biểu tượng cho tầng trên, đặc biệt là rồng có 5 móng chân tượng trưng cho Thiên tử. Nhà thờ họ không phải là nơi thể hiện tính quyền lực, chính vì vậy rất ít sử dụng hình tượng rồng trên kiến trúc. Tuy vậy trên các đồ thờ vẫn thường được chạm hình tượng rồng do quan niệm thần thánh hóa tổ tiên của người Việt, tuy nhiên cũng chỉ được chạm rồng 4 móng mà không được chạm rồng 5 móng.
Một số mẫu chữ trên Hoành phi
Chữ Hán | Nghĩa Hán Việt | Dịch Nghĩa | |
1 | 万古英灵 | Vạn cổ anh linh | Muôn thuở linh thiêng |
2 | 追念前恩 | Truy niệm tiền ân | Tưởng nhớ ơn xưa |
3 | 留福留摁 | Lưu phúc lưu ân | Giữ mãi ơn phúc |
4 | 海德山功 | Hải Đức Sơn Công | Công Đức như biển như núi |
5 | 德旒光 | Đức Lưu quang | Đức độ tỏa sáng |
6 | 福来成 | Phúc lai thành | Phúc sẽ tạo nên |
7 | 福满堂 | Phúc mãn đường | Phúc đầy nhà |
8 | 饮河思源 | Ẩm hà tư nguyên | Uống nước nhớ nguồn |
9 | 克昌厥後 | Khắc xương quyết hậu | May mắn cho đời sau |
10 | 百忍泰和 | Bách nhẫn thái hoà | Trăm điều nhịn, giữ hoà khí |
11 | 五福临门 | Ngũ Phúc lâm môn | Năm Phúc vào cửa |
12 | 忠厚家声 | Trung hậu gia thanh | Nếp nhà trung hậu |
13 | 永绵世择 | Vĩnh miên thế trạch | Ân trạch kéo dài |
14 | 元遠長留 | Nguyên viễn trường lưu | Nguồn xa dòng dài |
15 | 萬古長春 | Vạn cổ trường xuân | Muôn thủa còn tươi |
16 | 福禄寿成 | Phúc Lộc Thọ thành | |
17 | 兰桂腾芳 | Lan quế đằng phương | Cháu con đông đúc19 |
18 | 後後無終 | Hậu hậu vô chung | Nối dài không dứt |
19 | 家门康泰 | Gia môn khang thái | Cửa nhà yên vui |
20 | 僧财进禄 | Tăng tài tiến lộc | Hưởng nhiều tài lộc |
21 | 有開必先 | Hữu khai tất tiên | Hiển danh nhờ tổ |
22 | 光前裕後 | Quang tiền dụ hậu | Rạng đời trước, sáng cho sau |
23 | 好光明 | Hảo quang minh | Tốt đẹp sáng tươi |
24 | 百世不偏 | Bách thế bất thiên | Không bao giờ thiên lệch |
25 | 孝德忠仁 | Hiếu Đức Trung Nhân | |
26 | 高密肇基 | Cao Mật triệu cơ | Nơi phát tích là Cao Mật |
27 | 家和萬事興 | Gia hòa vạn sự hưng | |
28 | J蛟龍得水 | Giao long đắc Thủy | Như Rồng gặp nước |
Một số mẫu câu đối trong nhà thờ họ
STT | Chữ và âm Hán | Dịch Nghĩa | |
1 |
德大教傢祖宗盛 |
Đức đại giáo gia tổ tiên thịnh, |
Công lao mở đất lưu hậu thế |
2 |
本根色彩於花叶 |
Bản căn sắc thái ư hoa diệp |
Sắc thái cội cành thể hiện ở hoa lá |
3 | 有開必先明德者遠矣 克昌厥後继嗣其煌之 |
Hữu khai tất tiên, minh đức giả viễn hỹ Khắc xương quyết hậu, kế tự kỳ hoàng chi |
Lớp trước mở mang, đức sáng lưu truyền vĩnh viễn, Đời sau tiếp nối, phúc cao thừa kế huy hoàng. |
4 | 木出千枝由有本 水流萬派溯從源 |
Mộc xuất thiên chi do hữu bản, Thuỷ lưu vạn phái tố tòng nguyên |
Cây chung nghìn nhánh sinh từ gốc Nước chảy muôn dòng phát tại nguồn |
5 | 梓里份鄉偯旧而江山僧媚 松窗菊徑归来之景色添春 |
Tử lý phần hương y cựu nhi giang sơn tăng mỵ Tùng song cúc kình quy lai chi cảnh sắc thiên xuân |
Sông núi quê xưa thêm vẻ đẹp, Cúc tùng cành mới đượm màu Xuân |
6 | 欲求保安于後裔 須凭感格於先灵 |
Dục cầu bảo an vu hậu duệ Tu bằng cảm cách ư tiên linh |
Nhờ Tiên tổ anh linh phù hộ Dìu cháu con tiến bộ trưởng thành |
7 | 百世本枝承旧荫 千秋香火壮新基 |
Bách thế bản chi thừa cựu ấm Thiên thu hương hỏa tráng tân cơ |
Phúc xưa dày, lưu gốc cành muôn thủa Nền nay vững, để hương khói nghìn thu |
8 | 德承先祖千年盛 愊荫兒孙百世荣 |
Đức thừa tiên tổ thiên niên thịnh Phúc ấm nhi tôn bách thế gia |
Tổ tiên tích Đức ngàn năm thịnh Con cháu nhờ ơn vạn đại vinh |
9 | 族姓贵尊萬代長存名继盛 祖堂灵拜千年恒在德流光 |
Tộc tính quý tôn, vạn đại trường tồn danh kế thịnh Tổ đường linh bái, thiên niên hắng tại đức lưu quang |
Họ hàng tôn quý, công danh muôn thủa chẳng phai mờ Tổ miếu linh thiêng, phúc đức ngàn thu còn tỏa sáng |
10 | 祖德永垂千载盛 家风咸乐四时春 |
Tổ đức vĩnh thuỳ thiên tải thịnh Gia phong hàm lạc tứ thời xuân |
Đức Tổ dài lâu muôn đời thịnh Nếp nhà đầm ấm bốn mùa Xuân |
11 | 木本水源千古念 天经地义百年心 |
Mộc bản thuỷ nguyên thiên cổ niệm Thiên kinh địa nghĩa bách niên tâm |
|
12 | 萬古功成名顯达 千秋德盛姓繁荣 |
Vạn cổ công thành danh hiển đạt Thiên thu đức thịnh tính phồn vinh |
|
13 | 山高莫狀生成德 海闊難酬鞠育恩 |
Sơn cao mạc trạng sinh thành đức Hải khoát nan thù cúc dục ân |
|
14 | 义仁积聚千年盛 福德栽培萬代亨 |
Nghĩa nhân tích tụ thiên niên thịnh Phúc đức tài bồi vạn đại hanh |
|
15 | 父母恩义存天地 祖考蜻神在子孙 |
Phụ mẫu ân nghĩa tồn thiên địa Tổ khảo tinh thần tại tử tôn |
|
16 | 上不负先祖贻流之庆 下足为後人瞻仰之标 |
Thượng bất phụ tiên tổ di lưu chi khánh Hạ túc vi hậu nhân chiêm ngưỡng chi tiêu |
Trên nối nghiệp Tổ tiên truyền lại, Dưới nêu gương con cháu noi theo. |
17 | 鞠育恩深东海大 生成义重泰山膏 |
Cúc dục ân thâm Đông hải đại Sinh thành nghĩa trọng Thái sơn cao |
|
18 | 山水蜻高春不盡 神仙樂趣境長生 |
Sơn thủy thanh cao Xuân bất tận, Thần tiên lạc thú cảnh trường sinh |
|
19 | 象山德基門戶詩禮憑舊蔭 郁江人脈亭皆芝玉惹莘香 |
Tượng Sơn đức cơ môn hội thi lễ bằng cựu ấm, |
20 | 山高莫狀生成德 海闊難酬鞠育恩 |
Sơn cao mạc trạng sinh thành Đức Hải khoát nan thù cúc dục Ân |
|
21 | 先祖芳名留國史 子宗積學繼家風 |
Tiên Tổ phương danh lưu Quốc sử Tử tôn tích học kế Gia phong |
|
22 | 祖昔培基功騰山高千古仰 于今衍派澤同海濬億年知 |
Tổ tích bồi cơ, công đằng sơn cao thiên cổ ngưỡng, Vu kim diễn phái, trạch đồng hải tuấn ức niên tri. Tổ tiên xưa xây nền, công cao tựa núi, nghìn thủa ngưỡng trông, Con cháu này lớn mạnh, ơn sâu như bể, muôn năm ghi nhớ. |
|
23 | 福生富貴家亭盛 祿進榮華子宗興 |
Phúc sinh phú quý Gia đường thịnh, Lộc tiến Vinh hoa Tử Tôn hưng. |
|
24 | 學海有神先祖望 書山生聖子孙明 |
Học hải hữu Thần Tiên tổ vọng, Thư sơn sinh Thánh tử tôn minh. |
|
25 | 長存事業恩先祖 永福基圖義子孙 |
Trường tồn sự nghiệp ơn Tiên tổ, Vĩnh phúc cơ đồ nghĩa cháu con. |
|
26 | 祖功開地光前代 宗德栽培喻后昆 |
Tổ công khai địa quang tiền đại; Tông đức tài bồi dụ hậu côn. Tổ tiên công lao vang đời trước Ông cha đức trí tích lớp sau |
|
27 | 功在香村名在譜 福留孙子德留民 |
Công tại Hương thôn, danh tại phả; Phúc lưu tôn tử, đức lưu dân. |
Địa chỉ thiết kế, thi công nhà thờ họ bằng đá và các hạng mục bằng đá uy tín, chất lượng
Công ty CP Đá mỹ nghệ Ninh Bình là đơn vị chuyên thiết kế và nhận thi công xây mới, tu sửa nhà thờ họ, nhà từ đường trên toàn quốc. Chúng tôi có đội ngũ kiến trúc sư chuyên môn giỏi, am hiểu về các công trình truyền thống và đội ngũ chế tác, thi công lành nghề, chuyên nghiệp. Đến với chúng tôi các bạn sẽ nhận được sự hài lòng và một công trình hoàn hảo nhất
Tất cả các sản phẩm của chúng tôi có đường nét đục được thiết kế và chạm khắc tỉ mỉ tinh tế, hợp phong thủy và đặc biệt kích thước có thể thay đổi theo tùy ý khách hàng.
Các công trình và sản phẩm của chúng tôi được rất nhiều khách hàng đánh giá cao cả về chất lượng, mẫu mã và thái độ phục vụ. Đến với chúng tôi quý khách sẽ được tư vấn thiết kế, tu tạo nhà thờ họ đẹp, đúng chuẩn phong thuỷ và thoả mãn mọi yêu cầu.
NBStone coi sự khách hàng của khách hàng là sự thành công lớn nhất với chúng tôi. Vì được làm tại xưởng, không qua trung gian nên các sản phẩm của chúng tôi đều có mức giá rất tốt và phù hợp với túi tiền của tất cả khách hàng. Đồng thời, chúng tôi luôn cải tiến, phát triển sản phẩm theo thị hiếu hiện nay để hoàn thiện các sản phẩm cũng như phục vụ các khách hàng thân yêu. Đây là một trong những phương châm phát triển hàng đầu của công ty chúng tôi.
Quý khách hàng có nhu cầu xây dựng, tu tạo nhà thờ họ đẹp và các sản phẩm, hạng mục đá trong nhà thờ họ, xin vui lòng liên hệ với NBStone để được tư vấn, hỗ trợ tốt nhất:
Đánh giá
Chưa có đánh giá nào.